Посты с тэгом: AFSA
AFSA 2024 жылды рекордтық өсіммен аяқтап, АХҚО-ның жаһандық қаржы орталығы ретіндегі позициясын нығайтты
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) 2024 жылды жоғары көрсеткіштермен аяқтап, Орталық шеңберіндегі реттеу жүйесі АХҚО-ның қор басқарушылары, финтех-компаниялар және капитал нарығының қатысушылары үшін тартымды платформаға айналуына ықпал ететінін растады.
Тіркеу
AFSA 1 174 жаңа қатысушы компанияны тіркеді, бұл 2023 жылғы 600 тіркеумен салыстырғанда екі есеге артық. Нәтижесінде тіркелген компаниялардың жалпы саны 3 500-ден асты, АҚШ, Ұлыбритания, Қытай, Түркия және Сингапурды қоса алғанда, 85 елді қамтыды.
AFSA өзінің тіркеу қызметтерін одан әрі цифрландыру үшін тұрақты жұмыс жүргізуде. 2024 жылы біз тіркеуден кейінгі сервис саласындағы онлайн-қызметтер тізбесін кеңейттік, бұл компанияларға акцияларды беруді тіркеуге және өздерінің жарғылық капиталын онлайн режимде өзгертуге немесе қысқартуға мүмкіндік берді. Жаңа онлайн-жүйенің арқасында өңдеу уақыты – берілген ақпараттың дәлдігі мен толықтығына байланысты 7-10 жұмыс күнінен 1-5 жұмыс күніне дейін айтарлықтай қысқарды.
Лицензиялау
Бір жыл ішінде AFSA АХҚО-да қаржылық қызметтер көрсететін 49 компанияға лицензия берді, бұл 2023 жылғы көрсеткіштен екі есе көп. Лицензияланған қаржы компанияларының жалпы саны 126-ға жетті. Сондай-ақ консультанттарға (қосалқы қызметтерді ұсынушыларға) 21 лицензия берілді, нәтижесінде лицензияланған консультанттардың жалпы санын 130-дан асты.
Лицензияланған компаниялардың үштен бірінен астамы қорларды басқаруға лицензия алды, бұл АХҚО-да осы секторға жоғары қызығушылықты көрсетеді. Сондай-ақ «құм жәшігінен» толыққанды реттеу режиміне өтудің үш сәтті оқиғасы тіркелді.
2024 жылы AFSA Грузия, Катар қаржы орталығы, Дубай халықаралық қаржы орталығы, Абу-Даби жаһандық нарығы, Ұлыбритания, АҚШ, Сингапур, ЕО елдері, Швейцария, Австралия, Малайзия және Гонконг сияқты 12 юрисдикцияны баламалы деп таныды. Бұл тану АХҚО-да шетелдік қор менеджерлері мәртебесін алуға ұмтылатын компаниялар үшін өтінім беру процесін жеңілдетеді, өйткені бұл процесс юрисдикциялық айырмашылықтарға талдау (gap analysis) жүргізу қажеттілігін жою есебінен жеделдетіліп отыр.
Активтер мен қорларды басқару
Қорлар мен активтерді басқару – АХҚО-дағы ең жылдам дамып келе жатқан индустриялардың бірі. Соңғы 3,5 жылда басқарудағы активтер 865%-ға өсіп, 2021 жылдың басындағы 115 млн доллардан 2024 жылдың соңына қарай 1,1 млрд доллардан асты.
Сол сияқты, АХҚО-да тіркелген қорлар саны 2024 жылдың басындағы 42-ден 2024 жылдың соңында 101-ге дейін, ал қорлар мен активтерді басқарушылар саны 46-дан 65-ке дейін өсті. Олардың көпшілігі хедж-қорларға[1] маманданған, содан кейін тікелей инвестициялар қорлары[2], венчурлық қорлар және жылжымайтын мүлік сенімгерлік қорлары[3], кірісі бекітілген қорлар, тауар, криптовалюта, кредиттік және қолшатыр қорлары[4] сияқты басқа санаттарды атауға болады.
2024 жыл алғаш рет орын алған бірнеше маңызды оқиғамен айшықты болды: AFSA бөлшек инвесторлар үшін алғашқы босатылмаған қорды (Non-Exempt) және шариғат нормаларына сәйкес келетін алғашқы қорды – ITS Shariah ETF Fund OEIC PLC, сондай-ақ АХҚО-дағы алғашқы қолшатыр қоры – Fonte Emerging Markets Umbrella Fund OEIC Limited тіркеді. AFSA сонымен қатар лицензияланған инвестициялық биржада босатылған қорлардың[5] (Exempt) листингіне рұқсат берді, бұл ретте үш босатылған қор AIX листингінен өтті.
Финтех және цифрлық активтер
2024 жылы FinTech Lab реттеуші «құм жәшігінде» цифрлық активтердің төрт жаңа биржасы тіркелді, ал Binance (BN KZ Technologies Limited) және Bybit (Bybit Limited) «құм жәшігінен» толыққанды реттеуші режимге сәтті өтті. Жаһандық биржалардың ішінде еуропалық ірі криптовалюталардың бірі – WhiteBIT жаңа қатысушы атанды.
АХҚО шеңберінде жұмыс істейтін цифрлық активтер қызметтерін ұсынушылардың сауда-саттық көлемі 1,4 млрд доллардан асты, ал клиенттік база 140 000-нан астам адамға дейін өсті. Бұл сауда-саттық 324 млн долларды, ал клиенттер базасы – 53 000 адамды құраған 2023 жылмен салыстырғанда айтарлықтай өсім.
Қазақстанның Ұлттық пошта операторы «QazPost» АҚ Қазақстандағы коммерциялық банктермен (екінші деңгейдегі банктер – ЕДБ) қатар осындай қызметтерді ұсынуға рұқсат етілген ұйымдардың тізіміне ресми енгізілгеннен кейін цифрлық активтермен фиаттық операцияларды жүргізу құқығына ие болды.
Капитал нарықтары
Тек 2024 жылы AIX биржасы маңызды кезеңге – 140 жаңа листингке жетті, нәтижесінде биржада саудаланатын бағалы қағаздардың жалпы саны 250-ден асты. Бұл эмитенттердің AIX листингіне деген қызығушылығының артуын көрсетіп, биржаның жергілікті және халықаралық компаниялардың листингіне арналған негізгі алаңы ретіндегі рөлін күшейтеді. Бұл өсім дамыған нарықтық инфрақұрылымның және әлемдік стандарттарға сәйкес келетін нормативтік-құқықтық базаның арқасында мүмкін болды.
Көпжақты сауда платформасын (MTF) басқаруға AFSA лицензиясын алған алғашқы компания – International Trading System Ltd. (ITS) 2024 жылы АХҚО базасында клирингтік және есеп айырысу инфрақұрылымын құрғаннан және AFSA лицензиясын алғаннан кейін өз қызметін қайта бастады. Оның негізгі жетістіктері ретінде: акциялар, депозитарлық қолхаттар сияқты 3000-ға жуық саудаланатын бағалы қағазды, сондай-ақ NYSE және NASDAQ сияқты әлемдегі жетекші биржаларда бастапқы листингке ие биржалық инвестициялық қорларды[6] қосуын; AIX-те листингтен өткен және ITS-те (ITS World ETF)[7] сауда-саттыққа жіберілген АХҚО-ның бірінші босатылмаған (non-exempt) қорын іске қосуын, 2024 жылы ең жоғары күнделікті айналымы 16 млн АҚШ долларымен сауда-саттықтың жалпы көлемі бойынша 200 млн АҚШ долларына қол жеткізуін атауға болады. ITS АҚШ-тың ішкі Салық қызметінен (IRS) білікті делдал (QI)[8] мәртебесін алды, бұл АҚШ-та тіркелген бағалы қағаздардан түсетін кіріске салық мөлшерлемелерін төмендетуге мүмкіндік береді.
Реттеуші нормаларды дамыту
2024 жылы келесі салалар: отбасылық кеңселерді, корпоративтік қазынашылық орталықтарды, венчурлық студияларды реттеу, сондай-ақ «жасыл» және орнықты дамумен байланысты облигациялар мен сукуктерді шығару үшін реттеуші база әзірленді. Токенизацияланған тауарлар мен токенизацияланған инвестицияларды бақылау үшін АХҚО қағидаларына, Көпжақты және ұйымдастырылған сауда алаңдарының жұмыс қағидаларына өзгерістер енгізілді, сондай-ақ заңды тұлғалардың қызметін реттейтін актілер қайта қаралды.
Бұдан басқа, біз ақшаны жылыстатуға, терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл және санкциялар жөніндегі жүйеге өзгерістер, сондай-ақ банкроттық туралы қағидаларға қосымша өзгерістер енгіздік. AFSA сонымен қатар туынды құралдарды реттеу, активтерді басқару және кредиттік рейтингтік агенттіктерді реттеу шеңберінде өзгерістер енгізді.
Бұған қоса біз АХҚО-да тәуекел деңгейі төмен қаржылық қызметтерді ұсынатын компаниялар үшін жеңілдетілген нормативтік құрылымды ұсындық, ESG саласындағы ақпаратты ерікті түрде ашу жөніндегі нұсқаулықты әзірледік және исламдық қаржылық қызметтер мен өнімдерді ұсынушылар үшін капиталға қойылатын талаптарды жеңілдеттік.
Халықаралық ынтымақтастық
Осы жылдың ішінде Сальвадордың цифрлық активтер жөніндегі ұлттық комиссиясын (CNAD), Әзірбайжан Республикасының Орталық банкін (CBAR), Түркияның сақтандыру және жеке зейнетақыларды реттеу және қадағалау агенттігін және Швецияның қаржылық қадағалау органын (Finansinspektionen) қоса алғанда, реттеуші төрт органмен келісімдерге қол қойылды.
Оман Сұлтандығының Қаржы қызметтері басқармасымен, Өзбекстан Республикасының Перспективалық жобалардың ұлттық агенттігімен, Қырғыз Республикасының қаржы реттеушісімен (қаржылық қадағалау) және Венгрияның Орталық банкімен ынтымақтастықты кеңейту жөніндегі жол карталарына қол қойылды.
Жалпы, AFSA құрылғаннан бері өзара түсіністік туралы 57 келісім мен меморандумға қол қойды.
Анықтама үшін:
Анықтама ретінде:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3600-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] орташа нарықтық кірістен асып түсу мақсатында басқарылатын біріктірілген қаражаты бар инвестициялық құрал.
[2] инвесторлардың ақшасын біріктіретін және негізінен биржада бағамдалмаған кәсіпорындарға инвестициялайтын қор.
[3] кіріс әкелетін жылжымайтын мүлікке иелік ететін, басқаратын немесе қаржыландыратын және капиталды тарту үшін акцияларды сататын компания.
[4] әрқайсысының бірегей инвестициялық мақсаттары мен стратегиялары бар, бұл ретте біртұтас заңды тұлға болып қалатын бірнеше қосалқы қорлардан тұратын инвестициялық тетік.
[5] АХҚО-да пайлары тек кәсіби клиенттер арасында жеке орналастыру арқылы және ең аз жазылым сомасы 50,000 АҚШ долларын құрайтын ұжымдық инвестициялар схемасы.
[6] Биржалық инвестициялық қор – бұл бағалы қағаздар тобын бір қорға біріктіретін инвестициялық құрал. Ол биржада жеке акция ретінде саудалана алады.
[7] Бұл биржалық инвестициялық қор Америка, Еуропа, Азияны қоса алғанда әлемнің түрлі аймақтарының 50 жетекші компаниясынан және Қазақстан экономикасының маңызды ойыншыларынан құрылған әртараптандырылған портфельді қамтитын ITS World индексінің динамикасын бақылауға арналған.
[8] Білікті делдал мәртебесі (QI) – бұл АҚШ-тың Салық қызметі (IRS) АҚШ аумағынан тыс орналасқан банктер мен сауда платформалары сияқты қаржы институттарына беретін арнайы белгі. Бұл осы ұйымдарға салық талаптарына сәйкестігін қамтамасыз ете отырып, өз клиенттерінің атынан АҚШ-тан инвестициялық кірісті (мысалы, американдық акциялар бойынша дивидендтер немесе пайыздар) басқаруға мүмкіндік береді.
AFSA тіркеуден кейінгі сервис саласындағы онлайн-қызметтер тізбесін кеңейтті және валюталық есептіліктің электрондық жүйесін енгізді
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) акцияларды беру, сондай-ақ жарғылық капиталды онлайн-режимде өзгерту және азайту жөніндегі операцияларды жүзеге асыру мүмкіндігін қамтамасыз ете отырып, тіркеуден кейінгі қызметтерді цифрландыру процесін жалғастырды. Бұл қызметтер енді пайдаланушыларға Digital Resident Platform платформасындағы жеке кабинет арқылы қолжетімді.
«Акцияларды беру»[1] бөлімінде пайдаланушылар енді акционерлерді қосу немесе алып тастау арқылы тиісті заңды тұлғаның акционерлерінің құрамына өзгерістер енгізуге мүмкіндігі бар. Бұл опциялар «Акцияларды беру» санатындағы «Тіркеу деректерін өзгерту» ашылатын мәзірде қосалқы процесс (sub-process) ретінде қолжетімді.
Сол сияқты, «Салымды беру»[2] процесінің шеңберінде қазіргі уақытта онлайн-режимде мынадай қызметтер қолжетімді:
- Заңды тұлға қатысушыларының құрамына оларды қосу және/немесе алып тастау арқылы өзгерістер енгізу;
- Заңды тұлғаның құрылтайшыларының құрамына оларды қосуды және/немесе алып тастауды қоса алғанда, өзгерістер енгізу;
- Заңды тұлғаның негізін қалаушылардың (құрылтайшыларын) қосу және/немесе алып тастау;
- Заңды тұлғаның бас серіктестерін қосу және/немесе алып тастау.
Көрсетілген қызметтер «Салымды беру» тиісті санатының ашылатын мәзірде «қосалқы процесс» (sub-process) ретінде ұсынылған.
Бұдан басқа, жарғылық капиталдың немесе салымның өзгеруін тіркеу үшін компаниялар өздерінің заңды құрылымына сәйкес «Жарғылық капиталды/салымды өзгерту» опциясын (event) таңдау арқылы онлайн өтініш бере алады. Сол сияқты, жарғылық капиталды азайту енді Digital Resident платформасындағы жеке кабинеттегі «Жарғылық капиталды азайту» опциясы бойынша онлайн өтініш арқылы қолжетімді. Бұдан басқа, портал арқылы пайдаланушылар бас компания немесе серіктестік туралы ақпаратты жаңарта алады.
Бұрын бұл қызметтерді алуға өтініш беру тек офлайн режимде жүзеге асырылып келген еді. Онлайн форматтың енгізілуі берілген ақпараттың толықтығы мен сапасына байланысты өңдеу мерзімдерін 7-10 жұмыс күнінен 1-5 жұмыс күніне дейін қысқарта отырып, өтініштерді қарау процесін едәуір жеделдетеді.
AFSA сонымен қатар валюталық мәліметтерді беру[3] процесіндегі өзгеріс туралы хабарлайды, процесс енді Digital Resident Portal арқылы қолжетімді. Осы қызметтерді пайдалану үшін қатысушылар есеп беретін ұйымның қызметкерінің атына тіркелген электрондық цифрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ) пайдалана отырып, өз ұйымының порталда есептік жазбасы бар екеніне көз жеткізуі керек, содан кейін порталға кіріп, «есептілік» бөліміне өту қажет. Қосымша техникалық көмек алу үшін [email protected] эл. поштасы бойынша қолдау қызметіне хабарласуға болады.
Осы өзгерістерге қосымша түрде AFSA Тіркеу процесі жөніндегі нұсқаулықты және АХҚО-дағы тіркеуден кейінгі өтінімдер жөніндегі нұсқаулықты жаңартты. Жаңартылған құжаттар офлайн форматта өтініш беру кезінде тіркеу және тіркеуден кейінгі рәсімдердің айқындылығы мен тиімділігін қамтамасыз ету үшін әзірленген.
Жаңартылған нұсқаулықтар АХҚО-ның өзекті нормативтік актілеріне сілтемелерді, қажетті құжаттар тізбесін және қолжетімді үзінді көшірмелердің үлгілерін қоса алғанда, онлайн-форматта да, қағаз жеткізгіште де өтініш беру процесінің толық сипаттамасын қамтиды.
Өзекті талаптар мен рәсімдер туралы хабардар болу үшін жаңартылған нұсқаулықтармен танысуды ұсынамыз. Бұл операциялық тиімділікті арттыруға және АХҚО-ның нормативтік стандарттарына толық сәйкестікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3600-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] Меншік құқығының бір тараптан екінші тарапқа ауысуы.
[2] Заңды тұлғаның ұйымдық-құқықтық нысандарын басқарудың әртүрлі нұсқалары.
[3] АХҚО Валюталық реттеу қағидаларына сәйкес Орталық қатысушылары мен ҚР екінші деңгейдегі банктері (коммерциялық банктер) АХҚО-ға валюталық операциялар жөнінде есептілікті ұсынады.
AFSA жұртшылықты Bivexo Group Astana Limited және Bivexo Group Limited компанияларының реттеу мәртебесі туралы ескертеді
Bivexo Group Astana Limited – «Астана» халықаралық қаржы орталығында (АХҚО) 2024 жылғы 22 қазанда тіркелген жеке компания (БСН 241040900810). Компания «батареялар мен аккумуляторлар өндірісі» және «автомобильдерге арналған электр және электронды жабдықтар өндірісі» бойынша қызметпен айналысады.
Bivexo Group Astana Limited АХҚО-да тіркелгеніне қарамастан, компания АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитетінен (AFSA) АХҚО-да немесе одан тыс жерлерде қаржылық қызметтер көрсетуге немесе қаржылық жарнаманы жүзеге асыруға лицензия алмаған.
Bivexo Group Limited – bivexo.com веб-сайты арқылы өзін гонконгтық ұйым ретінде көрсетеді. Ол АХҚО-да тіркелмеген және АХҚО-да немесе одан тыс жерлерде қаржылық қызметтер көрсету үшін ешқашан АХҚО-да тіркелмеген немесе AFSA-дан лицензия алмаған.
AFSA-ға әлеуметтік желілердің әр түрлі платформаларында халықты bivexo.com сайтында ұсынылатын қаржылық қызметтерді пайдалануға шақыратын қаржылық жарнама көрсетіліп жатқаны белгілі болды.
AFSA жұртшылықты барынша сақтық танытуға және AFSA-да тіркелген және лицензиясы бар заңды тұлғалар туралы ақпаратты қамтитын Жария тізіліммен танысуға шақырады. Бұл қаржылық қызметтерді немесе өнімдерді пайдаланбас бұрын оларды ұсынатын заңды тұлғаның тиісті лицензиясы бар екеніне көз жеткізу үшін өте маңызды қадам.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
AFSA заңды тұлғаларды реттеу базасына өзгерістер енгізді
АХҚО Қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) AХҚО-да заңды тұлғаларды реттеу базасына өзгерістерді АХҚО қатысушыларының түсінісіздіктерін жою үшін енгізді.
Заңды тұлғаларды реттеу базасына енгізілген өзгертулер корпоративтік процесстерді реттеуге және барлық АХҚО қатысушыларына бизнес жүргізуде қолайлы жағдайларды жасауға бағытталған:
- Акцияларды және борышқорлық бағалы қағаздарды табыстау және тіркеу[1]: Егер Жария компаниялар өздерінің акцияларын және борышқорлық бағалы қағаздарын АХҚО Қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі комитетімен (AFSA) лицензияланған биржаларда, сол биржалардың ережесіне сәйкес табыстау кезеңін өткізген жағдайда, арнайы табыстау құралын тіркеу міндеттемесінен босатылады.
- Жария компаниялардың акцияларын сатып алу кезеңінде ақшалай емес өтемақы жасау[2]: егер Жария компаниясының жаңа шығарылған акциялар мөлшері сол Жария компаниясының жарғылық капиталының 5%-нан аспайтын болса, ақшалай емес өтемақы жасау арқылы жаңа шығарылған акцияларды сатып алу кезеңінде, тәуелсіз бағалау жасау міндеттемесінен Жария компаниялар босатылады;
- Жеке компаниялардың борышқорлық бағалы қағаздарын көпшілікке ұсыну[3]: АХҚО-да тіркелген Жеке Компаниялар борышқорлық бағалы қағаздарын көпшілікке ұсынуды АХҚО Қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі комитетімен (AFSA) лицензияланған инвестициялық биржаларда жүргізген жағдайда АХҚО Компаниялар Регистраторының рұқсатнамасын алу міндеттемесінен босатылады;
- Жылдық есеп беру[4]: Компаниялар акционерлерге жылдық есепті акционердің мекенжайы бойыншы тіркелген пошта жәшігіне, сондай-ақ электрондық пошта жәшігіне жібере алады.
- Акционерлер тізілімін жүргізу және қосымша шетелдік тізілімді қос листинг кезінде жүргізу[5]: АХҚО-да тіркелген барлық компаниялар Акционерлер тізілімін жүргізуге міндетті. Компания қос листинг жүргізу арқылы шет елдік юрисдикцияда тіркеу агенттерімен жүргізілетін реестр бар болса да, АХҚО-да тіркелген компания Акционерлер тізілімін жүргізеді. Жария компаниялар шет елде қос листинг жағдайында шетелдік тізілім жүргізуге құқылы.
- Компанияның қызмет жүргізуін өз еркімен тоқтату[6]: АХҚО-да тіркелген, алайда қызмет етпейтін, әрекетсіз компания, бизнесті өз еркімен тоқтату жайлы мәлімдеме жібере алады. Бұл жағдайда, компания бизнесті тоқтатып, АХҚО Компаниялар тізілімінен жойылады. Солайша, АХҚО банкроттық туралы реттеуші базасындағы талапты орындамай, яғни заң тұлғасын өз еркімен тарату процедурасын жасамай және ликвидаторды тағайындамай жасалады.
- Тіркелген электрондық поштаның адресі[7]: коммуникацияны жетілдіру мақсатында, кез келген АХҚО-да тіркелген заңды тұлға өзінің тіркелген электрондық пошта адресін жүргізуге міндетті. Сондай-ақ компанияға тіркелген электрондық пошта адресінің өзгеруі кезінде, Компаниялар Регистраторына хабарландыру сәйкесінше жүктелу керек.
- Директорлар Тізілімі[8]: АХҚО заңды тұлғаларды реттеу базасының жаңа нұсқасында, АХҚО-да тіркелген Компаниялардың директор тізілімінде кез-келген деректердің өзгеруі кезінде, мысалға директордың тұрғылықты мекенжайы немесе электрондық поштасы өзгерсе, Компаниялар Регистраторына хабарландыру жіберу міндеттемесі көрсетілген. Жоғарыда көрсетілгенге қоса, жұмыстан шығу жайлы Директордың шешімі жайлы Компаниялар Регистраторына хабарландыру жіберліп, сондай-ақ сәйкесінше жазбаша хабарлама Компанияға жіберілуі тиіс.
- Компаниялар Регистраторының өкілеттігі[9]: Компаниялар Регистраторы АХҚО-да тіркелген кез келген компания құжаттарындағы қателері дұрыстауды талап ету өкілеттігі бар.
Өзгерістер 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді.
Тиісті түзетулер Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріне, Компаниялар туралы АХҚО реттеуші базасына, Жалпы серіктестік туралы АХҚО Ережелеріне, Жалпы серіктестік туралы АХҚО реттеуші базасына, Шектеулі серіктестік туралы АХҚО Ережелеріне, Шектеулі серіктестік туралы АХҚО реттеуші базасына, Жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы АХҚО Ережелеріне, Жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы АХҚО реттеуші базасына, Коммерциялық емес тіркелген ұйым туралы АХҚО Ережелеріне, Коммерциялық емес тіркелген ұйым туралы АХҚО реттеуші базасына, Жеке қор туралы АХҚО Ережелеріне жарияланды.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] Акцияларды және борышқорлық бағалы қағаздарды табыстау және тіркеу – физикалық немесе заңды тұлғалар жалпылай Тұлға ретінде танылып (АХҚО Глоссарий Person сөзіне анықтама береді), акцияларды сату немесе сатып алу табыстауымен қоса жасайтын транзакцияларды, бұл акцияларды иеленудің құқықтық статусын беріп, солайша Компанияның Акционерлер Тізілімінде акциялардың немесе борышқорлық бағалы қағаздардың тізілімінде сәйкесінше тіркеу. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы 54-ші секцияда (Акцияларды және борышқорлық бағалы қағаздарды табыстау және тіркеу) Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде берілген.
[2] Жария компанияларында акцияларды сату кезінде ақшалай емес өтемақы Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде көрсетілгендей арнайы жағдайларда қарастырылады.
[3] Борышқорлық бағалы қағаздарды жалпыға ортақ листинг жасау Жеке компанияларға тән мысал ретінде көрсетілген Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы 50-ші секцияда () Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде берілген 50 (Жеке компанияларға жалпыға ортақ листинг жасауына тыйым салу).
[4] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 131 секцияны (есеп беру) қарауыңызды сұраймыз.
[5] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 55 секцияны (тізілімді жүргізу орны) қарауыңызды сұраймыз.
[6] Компанияның қызмет жүргізуін өз еркімен тоқтату — Компаниялар Регистраторына кез келген Компания қызмет жүргізуін өз еркімен тоқтату жайлы мәлімдемесін жібере отырып, солайша компаниялар тізілімінен жойылуды Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде көрсетілген жағдайларға сәйкес жасай алады.
[7] Тіркелген электрондық поштаның адресі — коммуникация жасаудағы ең басты инструмент. Бұл поштаға барлық хабарландырулар, сондай-ақ талаптар жіберілуі мүмкін. Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 24-1 секцияны (тіркелген электрондық поштаның адресі) қарауыңызды сұраймыз.
[8] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 9-шы бөлімді (Директорлар және хатшылар) қарауыңызды сұраймыз.
[9] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 200-1 секцияны (Компаниялар Регистраторының компания құжаттарының қатесін дұрыстауды талап еті өкілеттігі) қарауыңызды сұраймыз.
AFSA заңды тұлғаларды реттеу базасына өзгерістер енгізді
АХҚО Қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) AХҚО-да заңды тұлғаларды реттеу базасына өзгерістерді АХҚО қатысушыларының түсінісіздіктерін жою үшін енгізді.
Заңды тұлғаларды реттеу базасына енгізілген өзгертулер корпоративтік процесстерді реттеуге және барлық АХҚО қатысушыларына бизнес жүргізуде қолайлы жағдайларды жасауға бағытталған:
Акцияларды және борышқорлық бағалы қағаздарды табыстау және тіркеу[1]: Егер Жария компаниялар өздерінің акцияларын және борышқорлық бағалы қағаздарын АХҚО Қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі комитетімен (AFSA) лицензияланған биржаларда, сол биржалардың ережесіне сәйкес табыстау кезеңін өткізген жағдайда, арнайы табыстау құралын тіркеу міндеттемесінен босатылады.
Жария компаниялардың акцияларын сатып алу кезеңінде ақшалай емес өтемақы жасау[2]: егер Жария компаниясының жаңа шығарылған акциялар мөлшері сол Жария компаниясының жарғылық капиталының 5%-нан аспайтын болса, ақшалай емес өтемақы жасау арқылы жаңа шығарылған акцияларды сатып алу кезеңінде, тәуелсіз бағалау жасау міндеттемесінен Жария компаниялар босатылады;
Жеке компаниялардың борышқорлық бағалы қағаздарын көпшілікке ұсыну[3]: АХҚО-да тіркелген Жеке Компаниялар борышқорлық бағалы қағаздарын көпшілікке ұсынуды АХҚО Қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі комитетімен (AFSA) лицензияланған инвестициялық биржаларда жүргізген жағдайда АХҚО Компаниялар Регистраторының рұқсатнамасын алу міндеттемесінен босатылады;
Жылдық есеп беру[4]: Компаниялар акционерлерге жылдық есепті акционердің мекенжайы бойыншы тіркелген пошта жәшігіне, сондай-ақ электрондық пошта жәшігіне жібере алады.
Акционерлер тізілімін жүргізу және қосымша шетелдік тізілімді қос листинг кезінде жүргізу[5]: АХҚО-да тіркелген барлық компаниялар Акционерлер тізілімін жүргізуге міндетті. Компания қос листинг жүргізу арқылы шет елдік юрисдикцияда тіркеу агенттерімен жүргізілетін реестр бар болса да, АХҚО-да тіркелген компания Акционерлер тізілімін жүргізеді. Жария компаниялар шет елде қос листинг жағдайында шетелдік тізілім жүргізуге құқылы.
Компанияның қызмет жүргізуін өз еркімен тоқтату[6]: АХҚО-да тіркелген, алайда қызмет етпейтін, әрекетсіз компания, бизнесті өз еркімен тоқтату жайлы мәлімдеме жібере алады. Бұл жағдайда, компания бизнесті тоқтатып, АХҚО Компаниялар тізілімінен жойылады. Солайша, АХҚО банкроттық туралы реттеуші базасындағы талапты орындамай, яғни заң тұлғасын өз еркімен тарату процедурасын жасамай және ликвидаторды тағайындамай жасалады.
Тіркелген электрондық поштаның адресі[7]: коммуникацияны жетілдіру мақсатында, кез келген АХҚО-да тіркелген заңды тұлға өзінің тіркелген электрондық пошта адресін жүргізуге міндетті. Сондай-ақ компанияға тіркелген электрондық пошта адресінің өзгеруі кезінде, Компаниялар Регистраторына хабарландыру сәйкесінше жүктелу керек.
Директорлар Тізілімі[8]: АХҚО заңды тұлғаларды реттеу базасының жаңа нұсқасында, АХҚО-да тіркелген Компаниялардың директор тізілімінде кез-келген деректердің өзгеруі кезінде, мысалға директордың тұрғылықты мекенжайы немесе электрондық поштасы өзгерсе, Компаниялар Регистраторына хабарландыру жіберу міндеттемесі көрсетілген. Жоғарыда көрсетілгенге қоса, жұмыстан шығу жайлы Директордың шешімі жайлы Компаниялар Регистраторына хабарландыру жіберліп, сондай-ақ сәйкесінше жазбаша хабарлама Компанияға жіберілуі тиіс.
Компаниялар Регистраторының өкілеттігі[9]: Компаниялар Регистраторы АХҚО-да тіркелген кез келген компания құжаттарындағы қателері дұрыстауды талап ету өкілеттігі бар.
Өзгерістер 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді.
Тиісті түзетулер Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріне, Компаниялар туралы АХҚО реттеуші базасына, Жалпы серіктестік туралы АХҚО Ережелеріне, Жалпы серіктестік туралы АХҚО реттеуші базасына, Шектеулі серіктестік туралы АХҚО Ережелеріне, Шектеулі серіктестік туралы АХҚО реттеуші базасына, Жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы АХҚО Ережелеріне, Жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы АХҚО реттеуші базасына, Коммерциялық емес тіркелген ұйым туралы АХҚО Ережелеріне, Коммерциялық емес тіркелген ұйым туралы АХҚО реттеуші базасына, Жеке қор туралы АХҚО Ережелеріне жарияланды.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] Акцияларды және борышқорлық бағалы қағаздарды табыстау және тіркеу – физикалық немесе заңды тұлғалар жалпылай Тұлға ретінде танылып (АХҚО Глоссарий Person сөзіне анықтама береді), акцияларды сату немесе сатып алу табыстауымен қоса жасайтын транзакцияларды, бұл акцияларды иеленудің құқықтық статусын беріп, солайша Компанияның Акционерлер Тізілімінде акциялардың немесе борышқорлық бағалы қағаздардың тізілімінде сәйкесінше тіркеу. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы 54-ші секцияда (Акцияларды және борышқорлық бағалы қағаздарды табыстау және тіркеу) Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде берілген.
[2] Жария компанияларында акцияларды сату кезінде ақшалай емес өтемақы Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде көрсетілгендей арнайы жағдайларда қарастырылады.
[3] Борышқорлық бағалы қағаздарды жалпыға ортақ листинг жасау Жеке компанияларға тән мысал ретінде көрсетілген Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы 50-ші секцияда () Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде берілген 50 (Жеке компанияларға жалпыға ортақ листинг жасауына тыйым салу).
[4] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 131 секцияны (есеп беру) қарауыңызды сұраймыз.
[5] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 55 секцияны (тізілімді жүргізу орны) қарауыңызды сұраймыз.
[6] Компанияның қызмет жүргізуін өз еркімен тоқтату — Компаниялар Регистраторына кез келген Компания қызмет жүргізуін өз еркімен тоқтату жайлы мәлімдемесін жібере отырып, солайша компаниялар тізілімінен жойылуды Компаниялар туралы АХҚО Ережелерінде көрсетілген жағдайларға сәйкес жасай алады.
[7] Тіркелген электрондық поштаның адресі — коммуникация жасаудағы ең басты инструмент. Бұл поштаға барлық хабарландырулар, сондай-ақ талаптар жіберілуі мүмкін. Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 24-1 секцияны (тіркелген электрондық поштаның адресі) қарауыңызды сұраймыз.
[8] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 9-шы бөлімді (Директорлар және хатшылар) қарауыңызды сұраймыз.
[9] Компаниялар туралы АХҚО Ережелеріндегі 200-1 секцияны (Компаниялар Регистраторының компания құжаттарының қатесін дұрыстауды талап еті өкілеттігі) қарауыңызды сұраймыз.
AFSA банкроттық туралы реттеуші базаға өзгерістер енгізді
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) «Астана» халықаралық қаржы орталығында (АХҚО) тіркелген ұйымдар үшін тиісті рәсімдердің анықтығын, келісімділігін және функционалдығын арттыру мақсатында АХҚО-ның банкроттық туралы реттеуші базасына өзгерістер енгізді. Бұл өзгерістер компанияларды тарату рәсімдерінің кейбір аспектілеріне қатысты анықталған олқылықтарды жояды.[1]
Түзетулер 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді және АХҚО юрисдикциясы шеңберіндегі банкроттық туралы барлық тиісті істерге қолданылатын болады.
AFSA 2017 жылы қабылданған Банкроттық туралы акті мен қағидаларға Компанияларды тіркеуші (Registrar of Companies) мен AFSA рөлін АХҚО Компаниялар туралы актісінде (AIFC Companies Regulations) және АХҚО Қаржылық қызметтер туралы негіздемелік ережелерінде (AIFC Financial Services Framework Regulations) белгіленген тәжірибеге сәйкес келтіру үшін, атап айтқанда лицензияланған тұлғаларды және көмекші қызметтерді ұсынушыларды (Ancillary Service Providers) таратуға қатысты түзетулер енгізді.
Негізгі түзетулердің арасында:
- Компанияларды тіркеушінің рөлі өзгерді. АХҚО мүдделері негізінде компанияны тарату туралы өтінішхат беру өкілеттігі АХҚО әкімшілігінен Компанияларды тіркеушіге берілді.
- Хабарландыру және келісу режимі кеңейтіліп, енді көмекші қызметтер жеткізушілерін қамтиды. AFSA тарапынан хабарлауды және мақұлдауды талап ететін ережелер кредиторлар мен салымшылар[2] жиналыстары, банкроттық рәсімдері және тарату туралы қаулылар сияқты әртүрлі процестерге көмекші қызметтер ұсынушыларын қосу үшін кеңейтілді.
- Әртүрлі АХҚО актілерінде дәйектілік қамтамасыз етілді. Банкроттық рәсімін жүзеге асыру мақсаттары үшін көмекші қызметтер ұсынушылар енді лицензияланған тұлғалар сияқты қарастырылады.
Енгізілген түзетулер өте маңызды, өйткені олар рөлдер мен міндеттердің нақты бөлінуін қамтамасыз етеді және банкроттық рәсімдеріндегі белгісіздікті жояды, сондай-ақ АХҚО-ның басқа заңдарына сәйкес келіп, олардың дәйекті қолданылуын қамтамасыз етеді және реттеудің тұтастығын сақтайды. Бұған қоса, өзгерістер банкроттық рәсімдерінің тиімділігін арттырып, процестерді оңтайландырады, ал бұдан барлық мүдделі тараптарға пайда келеді.
Түзетулердің негізгі бенефициарлары:
АХҚО қатысушылары: Енді ашығырақ реттеуші ортада жұмыс істейтін компаниялар мен көмекші қызметтер жеткізушілері.
Кредиторлар мен инвесторлар: Процестерді жетілдіру банкроттық рәсімдерінің нәтижелерінің барынша ашықтығы мен сенімділігін қамтамасыз етеді.
Тиісті түзетулер АХҚО Банкроттық туралы ережелері мен реттеуші базада жарияланды.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[1] Тарату – бұл компанияның міндеттемелерін өтеу және оның активтерін мүдделі тараптар арасында бөлу арқылы қызметінің тоқтатылу процесі. Бұл ерікті де, мәжбүрлі тәртіпте де болуы мүмкін.
[2] Компания таратылған жағдайда оның активтеріне салым енгізуге міндетті жеке немесе заңды тұлға.
AFSA АЖ/ТҚҚ бойынша реттеу базасына өзгерістер енгізді
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) АХҚО-да ақшаны жылыстатуға, терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл және санкциялар мәселелері жөніндегі реттеуші базаға кешенді өзгерістер енгізді. Түзетулер 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді.
Өзгерістер қағидаларды практикада қолдану нәтижесінде және АХҚО қатысушыларының көптеген сұраулары мен соңғы жылдары жүргізілген инспекциялар нәтижелеріне, тақырыптық шолуларға жасалған талдаудың нәтижесінде пайда болған түсініксіздіктерді жойып, қажетті түсіндірулерді енгізу арқылы қолданыстағы нормаларды жетілдіру мақсатында мұқият әзірленді.
Бұл түзетулердің негізін АХҚО-ның Ақшаны жылыстатуға, терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл және санкциялар мәселелері жөніндегі қағидаларындағы (АЖ/ТҚҚ қағидалары) өзгерістер құрайды:
- АЖ/ТҚҚ қағидаларына жаңа қосымшада «санкцияларды бұзу»[1], «бақылау тізбесі»[2] (бақылауға жататын объектілердің тізімі), «жоғары тәуекел аймағы болып саналатын географиялық аймақ (мемлекет немесе аумақ)»[3] сияқты нақты қысқартулар мен анықтамалар бар.
- «Тиісті тұлға»[4] (Relevant Person), «ақшаны жылыстатумен күресетін маман[5] (MLRO)» және «Өз жұмыскеріңізді біліңіз»[6] (know Your Employee) сияқты негізгі анықтамалар нақтыланды.
- Бұдан басқа, АЖ/ТҚҚ жөніндегі практикалық нұсқаулыққа сілтемеде АХҚО-да сақталатын экономикалық және қаржылық біржақты санкциялардың режимдері (БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің санкцияларынан басқа)[7] көрсетіледі.
Өзгерістер сонымен қатар клиенттердің тәуекелдерін бағалауға және клиенттерді тиісті тексеруге (КТТ) байланысты процестерді жақсарта отырып, тәуекелге бағдарланған тәсілді қолданудың егжей-тегжейлі сипаттамасына айтарлықтай нақтылау енгізеді:
- КТТ-ны тұрақты мониторингтеу үшін үшінші тұлғаларды тартуға тікелей тыйым[8] салынуын атап өткен жөн, бұл АХҚО қатысушыларының жауапкершілігін күшейтеді.
- Бұдан басқа, есептілікті ұсыну міндеттемелерінің ашықтығын арттыруға ықпал ете отырып, күдікті[9] және шекті[10] операциялар туралы есептерді ұсынуға қатысты қосымша түсініктемелер енгізілді.
Түзетулер сонымен қатар ақшаны жылыстатумен күресетін маман (MLRO) лауазымының тиімділігін және осы лауазымның компанияның жоғары басшылығынан тәуелсіздігін нығайтуға бағытталған:
- Қайта қаралған анықтамаға сәйкес, бұл лауазымдағы қызметкер заңсыз ықпалдан немесе мүдделер қақтығысынан тыс жағдайда жұмыс істеуі керек. Осылайша, MLRO бизнес иесінің, акционердің немесе бас директордың/атқарушы басшылықтың рөлін біріктірмеуі керек.
- MLRO функциялары жоғары басшылықтың функцияларымен қиылысатын компаниялар жаңа талаптарға сай келуді қамтамасыз етуі үшін алты айлық өтпелі кезең беріледі. Бұл шара олардың негізгі сақтық шараларын қолдана отырып, жаңа талаптарға сай келуіне жеткілікті уақыт береді.
Бұдан басқа, АЖ/ТҚҚ жөніндегі практикалық нұсқаулықты, Ішкі бақылау қағидалары жөніндегі нұсқаулықты және Клиенттерді тиісті тексеру жөніндегі нұсқаулықты қоса алғанда, бірқатар басшылыққа алатын құжаттарға тиісті өзгерістер енгізілді[11]:
- Бұл құжаттар тәуекелдерді бағалау (скоринг) және бизнес-тәуекелдерді бағалау, клиенттер тәуекелдерінің профилдері, КТТ, сыртқы консультанттарды тарту, MLRO және т.б. жөнінде түсіндірмелерді енгізу мақсатында қайта қаралды.
- Жаңартулар түбегейлі жаңа міндеттемелерді енгізбестен талаптарды сақтау рәсімін жеңілдету мақсатында әзірленді, бұл AFSA-ның реттеуші талаптарды сақтаудың практикалық және тиімді ортасын құруға деген бейілдігін растайды.
Қорыта келгенде, бұл түзетулердің бәрі заңнамалық базаны үздік халықаралық практикалармен сәйкестендіру үшін қызмет етеді және АХҚО-дағы АЖ/ТҚҚ шараларын жетілдіреді. AFSA әлі де заңнаманы сақтаудың сенімді мәдениетін қалыптастыру идеясына адал және барлық мүдделі тараптарды қазір AFSA сайтында қолжетімді жаңартылған құжаттармен танысуға шақырады.
Тиісті өзгерістер АХҚО-ның Ақшаны жылыстатуға және терроризмді қаржыландыруға қарсы күрес жөніндегі практикалық нұсқаулығына («практикалық нұсқаулық»); «Астана» халықаралық қаржы орталығының қаржылық мониторинг субъектілері (Тиісті тұлғалар) үшін қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына қолданылатын нұсқаулыққа (талаптар) («Ішкі бақылау қағидалары жөніндегі нұсқаулық»); «Астана» халықаралық қаржы орталығының қаржылық мониторинг субъектілері үшін қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында олардың клиенттерімен іскерлік қатынастар қашықтан орнатылған жағдайларда клиенттерді тиісінше тексеруге қойылатын талаптарға (нұсқаулық); АХҚО-ның жалпы қағидаларына және АХҚО-ның ақшаны жылыстатуға және терроризмді қаржыландыруға қарсы күрес жөніндегі қағидаларына енгізілді.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] Санкцияларды бұзу – бұл ЕО, АҚШ немесе Ұлыбритания санкцияларын бұзуға, олардан жалтаруға немесе айналып өтуге бағытталған әрекет. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ қағидаларына 1-қосымшада табуға болады.
[2] Бақылау тізбесі – бұл оларға қатысты ерекше назар аударылуы және тиісті әрекеттер қолданылуы керек адамдар, ұйымдар және елдер туралы ақпарат жиынтығы. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ қағидаларына 1-қосымшада табуға болады.
[3] Тәуекелі жоғары географиялық аймақтарға ФАТФ АЖ/ТҚҚ саласында стратегиялық кемшіліктері бар деп айқындаған елдер; БҰҰ, ЕО, АҚШ немесе Ұлыбритания санкциялар салған немесе осыған ұқсас шаралар қолданған елдер; сыбайлас жемқорлыққа бейім юрисдикциялар; террористік әрекеттермен байланысты елдер; және белгілі салық паналары жатады. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ қағидаларына 1-қосымшада табуға болады.
[4] Тиісті тұлғаның анықтамасы енді ресми түрде Финтех зертханасының қатысушыларын қамтиды. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы AIFC глоссарийінде және АЖ/ТҚҚ қағидаларының 1.2.(а) қағидаларында табуға болады.
[5] MLRO-ның жаңа анықтамасы бұл функция тек қана және Комплаенс-офицер берген арнайы функция ретінде орындалатын нұсқаларды ұсынады. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ қағидаларының 113.1.1. қағидаларында табуға болады.
[6] «Өз жұмыскеріңізді біліңіз» қызметкерлерді жалдау кезінде жоғары стандарттарды қамтамасыз ету үшін барабар тексеру рәсімдерін қарастырады. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ қағидаларына 1-қосымшада табуға болады.
[7] Мұндай режимдерге ЕО, АҚШ және Ұлыбритания енгізген біржақты санкциялар жатады. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ жөніндегі практикалық нұсқаулықтың 8.4-бөлімінен табуға болады.
[8] Тиісті тұлға АЖҚ және санкциялар мәселелері бойынша өз клиенттері мен контрагенттерінің КТТ тұрақты мониторингі рәсімдерін қамтамасыз ету үшін үшінші тұлғаларға сүйенбеуге тиіс. Толығырақ ақпаратты АЖ/ТҚҚ қағидаларының 9.1.7. қағидаларында табуға болады.
[9] Күдікті операциялар туралы есеп – бұл тиісті тұлғалар күдікті әрекеттер немесе күдікті операциялар туралы Қаржы мониторингі агенттігіне берген белгіленген форматтағы есеп. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген және ресми анықтаманы AIFC глоссарийінен табуға болады.
[10] Шекті операция туралы есеп – бұл белгіленген шектерден асатын операция туралы есеп. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ресми анықтаманы АЖ/ТҚҚ қағидаларының 13.7.2. қағидаларында табуға болады.
[11] АХҚО реттеушілік базасына қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі практикалық нұсқаулық («практикалық нұсқаулық»); Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл мақсатында «Астана» халықаралық орталығының қаржы мониторингі субъектілері (тиісті тұлғалар) үшін ішкі бақылау қағидаларына қолданылатын нұсқаулық (талаптар); қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл мақсатында «Астана» халықаралық қаржы орталығының қатысушылары (тиісті тұлғалар) клиенттермен қашықтан іскерлік қарым-қатынас орнататын жағдайда клиенттерді тиісті тексеруге қолданылатын басшылық (талаптар) («КТТ жөніндегі нұсқаулық»).
AFSA АХҚО-ның активтерді басқару жөніндегі заңнамалық базасын жетілдірді
АХҚО-да активтерді басқару секторының дамуын және реттелетін нарық қатысушыларын қадағалау барысында жинақталған тәжірибені ескере отырып, АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) тиісті заңнамалық базаны жетілдіру мақсатында АХҚО-ның активтерді басқару жөніндегі актілеріне өзгерістер енгізді.
AFSA Кредиттік қорларды[1], Цифрлық активтер қорларын[2], Биржалық қорларды[3], Ақша нарығы қорларын[4], Инвестициялық токендерге және Жіктелген инвестициялық токендерге[5] инвестициялайтын қорларды қосу арқылы АХҚО-да қолжетімді мамандандырылған қорлардың тізімін кеңейтті. Сектордың дамуы мен нарық қажеттіліктерін бағалауға жауап ретінде AFSA АХҚО-дағы мамандандырылған қорлардың ассортиментін кеңейту қажеттілігін мойындайды. Бұл инвестициялық мүмкіндіктерді әртараптандыруды қамтамасыз етеді және инвесторларға нақты секторлар мен стратегияларды ескере отырып, портфельдерді теңшеуге мүмкіндік береді. Қорлардың кеңірек тізімін ұсыну бәсекеге қабілеттілікті арттырады және реттеу икемділігін көрсете отырып, әлемдік инвестициялық трендтерге сай болады.
AFSA инвесторлар үшін мүмкіндіктерді кеңейтетін өзгерістерді енгізе отырып, қатысушылардың көбірек санын тарту үшін венчурлық капитал қорларының құрылымын жетілдірді. Қазіргі уақытта венчурлық капитал қорлары биржада бағасы белгіленбейтін компаниялардың акцияларына ерте сатыда инвестициялауға бағдарланған. Өзгерістер мұндай қорлардың халықаралық инвесторларды тартуға ықпал ететін кәсіби клиенттерге арналған шетелдік қорлар ретінде жұмыс істеу мүмкіндігін; бағасы белгіленетін компаниялардың бағалы қағаздары мен пайларын қоса алғанда, инвестициялық опцияларды кеңейтуді; сондай-ақ әртараптандыру мен тиімділікті арттыру үшін Master-Feеder[6] құрылымын енгізуді қамтиды.
Қазіргі уақытта АХҚО Ұжымдық инвестициялық схемалар жөніндегі қағидалары АХҚО қорлар басқарушыларына, шетелдік қорлардың басқарушыларына және ұжымдық инвестициялық схемалардың маркетингімен айналысатын Орталық қатысушыларына қолданылады. Мүдделі тараптар арасында Орталық қатысушыларында лицензияның болуы қажеттілігі туралы туындаған сұрақтарға жауап ретінде қағидаларға тек AFSA тиісті реттелетін қызметті жүзеге асыруға лицензиялаған жеке және заңды тұлғалар ғана Орталық қатысушылары бола алатынын нақтылау мақсатында өзгеріс енгізілді.
АХҚО-ның Жалпы қағидаларына, АХҚО-ның Ұжымдық инвестициялық схемалар жөніндегі қағидаларына және Глоссарийге өзгерістер АХҚО-ның ресми сайтында жарияланған және 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] Кредиттік қор – бұл кредиттер, облигациялар және бекітілген тұрақты кірісті бар бағалы қағаздар сияқты борыштық құралдар арқылы қаржыландыру үшін инвесторлардың капиталын біріктіретін инвестициялық құрал. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АХҚО глоссарийінен оқуға болады.
[2] Цифрлық активтер қоры – бұл цифрлық активтерге инвестициялау үшін инвесторлардың капиталын жинақтайтын инвестициялық құрал. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АХҚО глоссарийінен оқуға болады.
[3] Биржалық қор (ETF) – бұл акциялар секілді қор биржаларында саудаланатын инвестициялық қордың бір түрі. Оған акциялар, облигациялар, тауарлық ресурстар немесе басқа бағалы қағаздар сияқты активтердің әртараптандырылған портфелі жатады және белгілі бір индекстің, сектордың немесе активтер класының динамикасын бақылауға арналған. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АХҚО глоссарийінен оқуға болады.
[4] Ақша нарығы қоры – қысқа мерзімді, тәуекелі төмен және өтімділігі жоғары құралдарға инвестиция салатын инвестициялық қордың бір түрі. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АХҚО глоссарийінен оқуға болады.
[5] Инвестициялық токендер қоры немесе жіктелген инвестициялық токендер қоры – бұл негізгі мақсаты инвестициялық токендерге немесе жіктелген инвестициялық токендерге инвестициялауды көздейтін қор. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген, ал ресми анықтаманы АХҚО глоссарийінен оқуға болады.
[6] Master-Feeder құрылымы – бұл «Master Fund» негізгі инвестициялар мен сауда стратегияларын басқаратын инвестициялық қор схемасы, ал бір немесе бірнеше «Feeder Funds» инвесторлардан капитал жинап, оны Master Fund-қа бағыттайды. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген және ресми анықтаманы АХҚО глоссарийінен оқуға болады.
AFSA АХҚО-да деривативтерді реттеуге өзгерістер енгізді
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) «Астана» халықаралық қаржы орталығының (АХҚО) аумағында деривативтерді[1] реттеуге өзгерістер енгізді. Реттеу ісінің ең үздік тәжірибелеріне және нарық қатысушыларының кері байланысына жасалған талдауға негізделген өзгерістер деривативтерді реттеуді нақтылап, олармен жасалатын операцияларға қосымша талаптарды енгізеді.
Өзгерістер лицензияланған нарық институттарында[2] және ұйымдастырылған сауда алаңдарында (MTF/OTF)[3] саудаланатын деривативтер үшін нақты реттеуші жүйені құруға, тиімді баға белгілеуді, есеп айырысуларды және операцияларды жүргізуді қамтамасыз етуге, сондай-ақ нарықтық манипуляциялар мен нарықтық зондтауға тыйым салуды қоса алғанда, АХҚО нарығының қағидаларында белгіленген нарықтағы іс-әрекетке қойылатын талаптарды қолдануға бағытталған.
Деривативтермен жасалатын операциялармен байланысты тәуекелдер жоғары екенін ескере отырып, реттеу клиенттерді қорғау үшін операцияларды жүргізуге қойылатын келесі талаптарды белгілейді:
- Деривативтермен жасалатын операцияларға байланысты жоғары тәуекелдер туралы клиенттердің хабардар болуын қамтамасыз ету үшін маркетингтік материалдарда және басқа коммуникацияларда ескертулерді орналастыру талабы;
- Клиенттердің деривативтердің түрлері мен олармен жасалатын операцияларының табиғатын, тәуекелдерін және негізгі сипаттамаларын түсінуін қамтамасыз ету үшін негізгі сипаттамалары бар құжатта (key features document) қосымша ашық ақпарат беру. Бұл ақпарат тәуекелдер туралы ескертумен қатар, клиенттер деривативтермен операцияларды жүзеге асыру туралы негізделген және ақпараттандырылған шешім қабылдауы үшін оларға ұсынылатын негізгі сипаттамалары бар құжатқа енгізілуі керек;
- Тәуекелдерді шектеу мақсатында деривативтермен жасалатын операцияларға лимиттер белгілеу.
Цифрлық активтер негізіндегі деривативтерге қатысты ықтимал реттеуші төреліктің алдын алу мақсатында деривативтерді реттеудің жалпы қағидаттарына сәйкес олардың пропорционалды реттелуін қамтамасыз етуге бағытталған өзгерістер енгізілді.
Деривативтерді реттеудегі бұл өзгерістер АХҚО-ның осы режиміне бағынатын жаңа да, жұмыс істеп тұрған лицензияланған қатысушыларына да қолданылады.
Өзгерістер 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.
АХҚО нарығының қағидаларына, АХҚО-ның глоссарийіне, АХҚО-ның лицензияланған нарықтық институттарына арналған қағидаларына, АХҚО-ның көпжақты және ұйымдастырылған сауда алаңдарына арналған қағидаларына, АХҚО-ның бизнес жүргізу қағидаларына, АХҚО-ның цифрлық активтері жөніндегі қағидаларына, АХҚО-ның жалпы қағидаларына тиісті өзгерістер АХҚО сайтында жарияланған.
Анықтама үшін:
АХҚО Қаржылық қызметтер көрсетуді реттеу жөніндегі комитеті (AFSA) – «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес «Астана» халықаралық қаржы орталығындағы қаржылық қызметтерді және олармен байланысты қызметті реттеу мақсатында құрылған АХҚО-ның тәуелсіз реттеушісі. АХҚО ережелері мен қағидалары қаржы компаниялары мен нарықтық мекемелерді лицензиялау, тіркеу, аккредиттеу және қадағалау мәселелерін көздейді.
АХҚО-да 80-нен астам елден 3500-ден астам қатысушы компания тіркелген. Бұл компаниялар банктік, сақтандыру, инвестициялық, кәсіби және басқа қызметтерді ұсынады. АХҚО-да ұсынылатын қаржылық қызметтер спектрі Лондон, Гонконг, Сингапур, Дубай және т.б. сияқты әлемнің бұрыннан қалыптасқан қаржы орталықтарында қолжетімді қызметтер тізімімен ұқсас. www.afsa.kz
«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) – бизнесті ашу және жүргізу, инвестициялар тарту, жұмыс орындарын құру және Қазақстан экономикасын дамыту үшін қолайлы құқықтық, реттеуші ортасы және дамыған инфрақұрылымы бар тәуелсіз юрисдикция. www.aifc.kz
Байланыс ақпараты:
Жұртшылықпен байланыс және коммуникациялар департаменті
+7 (717) 264 73 43; +7 7172 61-37-45
[email protected]
[1] Деривативтер – құны базалық активке, индекске, мөлшерлемеге немесе қаржы құралына байланысты болатын қаржы құралдары. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген және ресми анықтаманы АХҚО Глоссарийінен оқуға болады.
[2] Лицензияланған нарық институты – Орталықтың бір немесе бірнеше нарықтық қызметті жүзеге асыру үшін AFSA лицензиясын алған қатысушысы.
[3] Көпжақты немесе ұйымдастырылған алаң – бұл тараптар арасындағы қаржы құралдарының алмасуына ықпал ететін балама сауда алаңы. Бұл анықтама жалпы түсінік үшін берілген және ресми анықтаманы АХҚО Глоссарийінен оқуға болады.
